Το λάθος του «πολλαπλασιαστή» είναι οι φόροι

Aνάλυση του Μπάμπη Παπαδημητρίου

Η Ελλάδα πρέπει να ακολουθήσει επιθετικότατες πολιτικές απελευθέρωσης της επιχειρηματικότητας και πιο τολμηρές ιδιωτικοποιήσεις.

Στην ετήσια έκθεση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, ο επικεφαλής οικονομολόγος του Ολιβιέ Μπλανσάρ είχε περιλάβει ένα ένθετο στο οποίο περιέγραφε ένα σοβαρό τεχνικό πρόβλημα στους υπολογισμούς που είχε κάνει το Ταμείο σε ό,τι αφορά τα προγράμματα προσαρμογής που ακολουθούσαν ήδη οι χώρες τις οποίες η Μεγάλη Κρίση έπληξε σφοδρότερα από τις άλλες (δείτε τα άρθρα «Ο “πολλαπλασιαστής” ενός αθέλητου λάθους», «Κ» 16/10/2012 και «Γιατί η “κόπωση προσαρμογής” οδηγεί σε υψηλό χρέος», «Κ» 21/10/2012).

Ο Αμερικανός καθηγητής του ΜΙΤ, μεταξύ των καλύτερων προοδευτικών νεο-κεϊνσιανών διανοητών, παρατηρούσε τον Οκτώβριο ότι ο πολλαπλασιαστής που συνδέει τις δημόσιες δαπάνες με το μέγεθος του εγχώριου εισοδήματος είχε δείξει απρόβλεπτη συμπεριφορά στα χρόνια της Κρίσης.

Στα τριάντα χρόνια παρατηρήσεων και αναλύσεων, τόσο το Ταμείο όσο και οι οικονομολόγοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά και όλα σχεδόν τα τμήματα δημοσιονομικής πολιτικής των μεγάλων πανεπιστημίων δέχονταν ότι η σχέση της δημόσιας δαπάνης με το ΑΕΠ περιγράφεται με ασφάλεια και κατά μέσον όρο με τον πολλαπλασιαστή 0,5. Ο κ. Μπλανσάρ και οι συνεργάτες του συμπέραναν πως οι υπολογισμοί που έγιναν πριν από λίγους μήνες έδειξαν ότι ο πολλαπλασιαστής ήταν, τελικά, πολύ μεγαλύτερος, αφού ξεπέρασε τη μονάδα και έφτασε μέχρι και την τιμή του 1,7.

Πολλοί στην πατρίδα μας χρησιμοποιούν τη σοβαρή αυτή αστοχία των προβλέψεων που έγιναν στις περιπτώσεις των κρατών που εντάχθηκαν σε προγράμματα προσαρμογής, αγνοώντας ορισμένες πολύ ουσιαστικές πλευρές της πραγματικότητας.

Λένε, για παράδειγμα, ότι επειδή χρησιμοποιήθηκε λανθασμένος πολλαπλασιαστής, η μείωση του κρατικού ελλείμματος με εντατικό ρυθμό ήταν λάθος. Αυτό θα μπορούσε να επαληθευθεί μόνον αν οι άνθρωποι που έκαναν τις προβλέψεις γνώριζαν εκ των προτέρων ότι ο πολλαπλασιαστής δεν ήταν σωστός. Ομως, επί πάρα πολλά χρόνια, το μέγεθος του πολλαπλασιαστή επιβεβαιωνόταν από τον συσχετισμό δημοσίων ελλειμμάτων και πρόσθετου εθνικού εισοδήματος.

Ο Ντάνιελ Γκρος, που διευθύνει το σημαντικό Κέντρο Ευρωπαϊκών Μελετών Πολιτικής, υπήρξε ένας από τους πρώτους επικριτές της ακολουθηθείσας πολιτικής ταχείας προσαρμογής με έμφαση στη δημοσιονομική λιτότητα. Σε πρόσφατο άρθρο του (CEPS Commentary, 21/12/2012), υπολογίζει ότι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής για την Ελλάδα την περίοδο της χρηματοοικονομικής κρίσης διαμορφώθηκε στο 1,4%. Ο συντελεστής είναι 1 για την Ισπανία, 0,9 για Ιρλανδία και Πορτογαλία και 0,8 στην περίπτωση της Ιταλίας, σύμφωνα με τους Γκρος και Αλσίντι.

Οσοι αρνούνται την ανάγκη περιορισμού της κρατικής δαπάνης επιλέγουν να διαβάζουν ανάποδα το μήνυμα. Το πραγματικό μάθημα από αυτήν την απλή άσκηση οικονομετρίας δεν είναι ότι η Ελλάδα μπορεί να συντηρεί ελλείμματα. Είναι ότι πρέπει να τα περιορίσει με άλλο τρόπο. Να ακολουθήσει επιθετικότατες πολιτικές απελευθέρωσης της επιχειρηματικότητας και πιο τολμηρές ιδιωτικοποιήσεις. Κάποτε πρέπει να αντιληφθούμε ότι η καταστροφή «πολλαπλασιάζεται» επειδή το πολιτικό κατεστημένο φορολογεί βαρύτατα την παραγωγή για να γεμίζει το «βαρέλι δίχως πάτο» που νομίζουμε ότι έχουμε ως κράτος.

ΠΗΓΗ:Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ