Ένοχος ο... δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής

Ανάλυση του Βασίλη Ζήρα

 

Ο ρυθμός μείωσης του ελλείμματος καθορίστηκε από το ύψος του δανείου που μας χορήγησαν οι πιστωτές μας.

Με αφορμή την παραδοχή του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου ότι ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής είναι τελικά υψηλότερος απ’ όσο εκτιμάτο, ότι δηλαδή η επίπτωση των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής στη συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας είναι μεγαλύτερη απ’ όσο υπολογιζόταν, τείνει να προστεθεί ένας νέος μύθος στη γενικότερη μυθολογία της ελληνικής κρίσης. Σύμφωνα με αυτόν, η Ελλάδα έχει βιώσει μια χωρίς προηγούμενο σκληρή λιτότητα και εξ αυτού του λόγου μια μοναδική σε ένταση και διάρκεια ύφεση, επειδή οι οικονομολόγοι του ΔΝΤ δεν υπολόγισαν σωστά τον δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή.

Στην πραγματικότητα, ο ρυθμός της δημοσιονομικής προσαρμογής καθορίστηκε κυρίως από δύο εξόχως πολιτικές αποφάσεις της Ευρωζώνης ότι: α) το δάνειο προς την Ελλάδα θα έπρεπε να είναι όσο το δυνατόν μικρότερο, καθώς οι αντιδράσεις -πολιτικές και κοινωνικές- στις δανείστριες χώρες ήταν ισχυρές. Γι’ αυτό και η παροχή του δανείου συνοδεύτηκε με αυστηρότατους όρους (π.χ. υψηλά επιτόκια), β) δεν θα «κουρευτεί» το δημόσιο χρέος. Γι’ αυτό και υποστήριζαν ότι η Ελλάδα αντιμετώπιζε πρόβλημα ρευστότητας και όχι φερεγγυότητας.

Με άλλα λόγια, εάν τον Απρίλιο του 2010 τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και το ΔΝΤ, αντί για 110 δισ. ευρώ μας είχαν δώσει 220 δισ., προφανώς η προσαρμογή θα ήταν ηπιότερη, οι περικοπές δαπανών και οι αυξήσεις φόρων θα ήταν μικρότερες, το ΑΕΠ θα συρρικνωνόταν λιγότερο, η ανεργία θα ήταν χαμηλότερη κ.λπ. Επίσης, εάν είχε γίνει «κούρεμα» του χρέους ευθύς εξαρχής, οι δαπάνες για τόκους θα είχαν περιοριστεί και ενδεχομένως να απαιτούνταν λιγότερα δημοσιονομικά μέτρα. Αυτό προϋποθέτει, βέβαια, ότι οι επίσημοι πιστωτές θα ελάμβαναν την πολιτική απόφαση ότι το όφελος από το «κούρεμα» του χρέους δεν θα σήμαινε λιγότερα δάνεια από αυτούς προς την Ελλάδα, αλλά λιγότερη λιτότητα για τους Ελληνες.

Θα μπορούσε να υποστηρίξει κάποιος ότι εάν οι οικονομολόγοι της τρόικας είχαν εγκαίρως αντιληφθεί πως τα εμπειρικά δεδομένα για τους δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές δεν ισχύουν στην παρούσα κρίση, εάν δηλαδή είχαν διαγνώσει εξαρχής ότι η ύφεση που θα προκαλούσε η λιτότητα θα ήταν τόσο μεγάλη όσο τελικώς αποδείχθηκε, τότε ίσως οι επίσημοι πιστωτές να επέβαλαν μια ηπιότερη πολιτική, δίνοντας στην Ελλάδα περισσότερα χρήματα. Κανείς δεν μπορεί να το αποκλείσει, αλλά η γενικότερη στάση τους μάλλον το αντίθετο δείχνει. Το πιθανότερο είναι ότι εάν είχαν υπολογίσει σωστά τον δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή και είχαν προβλέψει μεγαλύτερη ύφεση, οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης θα ζητούσαν ακόμη περισσότερα μέτρα, ώστε να επαρκέσει το δάνειο που είχαν δώσει.

Ο δημοσιονομικός πολλαπλασιαστής είναι μια λεπτομέρεια στη γενική εικόνα: η Ελλάδα βιώνει μια ύφεση που δεν έχει προηγούμενο σε καιρό ειρήνης, επειδή το 2009 είχε ένα έλλειμμα που επίσης δεν είχε προηγούμενο σε καιρό ειρήνης χωρίς τραπεζική κρίση. Η Ελλάδα βιώνει τις οδυνηρές επιπτώσεις μιας βαθιάς ύφεσης επειδή χρεοκόπησε ο κρατικοδίαιτος, κλεπτοκρατικός καπιταλισμός της. Επειδή τρία χρόνια τώρα πολλοί προσπαθούν με κάθε τρόπο να τον κρατήσουν ζωντανό ή έστω να διατηρήσουν εκείνο το κομμάτι που τους εξασφάλιζε ευμάρεια τα προηγούμενα χρόνια, στέλνοντας τον λογαριασμό στη μισθωτή εργασία. Εστω κι αν αυτό τον λογαριασμό η τρόικα απέτυχε να τον προ-υπολογίσει σωστά, λόγω του λάθους στον δημοσιονομικό πολλαπλασιαστή. Σε κάθε περίπτωση, ο παραλήπτης είναι ο ίδιος.

ΠΗΓΗ :Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ